موادغذايي نامناسب غني ازچربي و نمك اصليترين خوراكي زنگ تفريح
هشدار پژوهشگران:
تغذيه نامناسب در منزل و زنگ تفريح از دلايل افت تحصيلي دانشآموزان است
نتايج تحقيقات نشان ميدهد: اغلب دانش آموزان در نوبت صبح، صبحانه كاملي
نميخورند و تنها به مواد غذايي آماده و تنقلات در مدارس بسنده ميكنند كه
در چنين وضعيتي نبايد انتظار داشت كه دانشآموزان از كيفيت آموزشي خوبي
برخوردار باشند.
به گزارش خبرنگار «پژوهشي » خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، در كشور ما
با توجه به نقش بوفههاي مدارس در زمينه برآورده نمودن نيازهاي تغذيهيي
دانش آموزان، ارزيابي كمي و كيفي بوفهها در مدارس از اهميت زيادي برخوردار
است، با آگاهي از وضعيت بوفهها در مدارس كشور، سياستگذاران ميتوانند
دقيقتر و مؤثرتر در رفع كاستيها و بر طرف نمودن مشكلات برنامهريزي كرده
و كيفيت و كميتهاي درخور و شايسته مدارس كشور را در اين زمينه تامين و
تضمين كنند.
با توجه به نقش بوفههاي مدارس در زمينه برآورده كردن نيازهاي تغذيهيي
دانش آموزان، ارزيابي كمي و كيفي بوفهها در مدارس از اهميت زيادي برخوردار
است.
براساس پژوهشها در حال حاضر بوفههاي مدارس به درستي مديريت نشده و عرضه
كننده مواد غذايي چون غلات حجيم شده شور (پفك)، نوشابههاي گازدار، ساندويچ
سوسيس و كالباس تهيه شده در شرايط غير بهداشتي و با مواد اوليه نامرغوب با
نشان و فرمولاسيونهاي متفاوت و بعضا مواد اوليه نامناسب ميباشند كه از
نظر كميت و كيفيت پاسخگوي نيازهاي دانش آموزان نبوده و دورنماي نامناسبي را
از نظر عادات غذايي، سلامت تغذيهيي و بهرهوري جمعيت مولد در آينده كشور
ترسيم ميكند.
اين امر به دليل ناآگاهيهاي تغذيهيي ـ بهداشتي بعضي والدين، معلمان،
مديران، مربيان دانش آموزان از ارزش مواد غذايي و اهميت آن در رشد و سلامتي
ميباشد.
نتايج مطالعات محدود انجام شده نشان ميدهد كه در ميان وعدهها نوجوانان
بيشتر مواد غذايي غني از چربي، نمك يا قندهاي ساده مانند پفك، چيپس،
بيسكويت، كيك و شكلات را مصرف ميكنند به عبارت ديگر، در مطالعات نيز گرايش
به شناخت كمبود مواد مغذي دريافتي و رابطه آن با علائم فيزيكي ــ باليني
غالب است.
در مجموع، مطالعات انجام شده حاكي از عدم تامين امنيت غذايي سلولي و دريافت
ناكافي ريز مغذيها به ويژه آهن ، كلسيم، ويتامين A و ريبوفلاوين از يك سو
و اضافه دريافت انرژي در الگوي غذايي بعضي نوجوانان از سوي ديگر است.
به گزارش ايسنا، در اين راستا، پژوهشگران دفتر سلامت و تندرستي وزارت آموزش
و پرورش و مركز توسعه پژوهش بيمارستان امام خميني (ره) دانشگاه علوم پزشكي
تهران در يك مطالعه مقطعي وضعيت بوفههاي مدارس كشور را بررسي كردهاند.
در اين تحقيق كه در سال تحصيلي 82-83 از طريق پرسشنامه انجام شد، از تعداد
14 هزار و 581 مدرسه به طور كلي 7/44 درصد ( شش هزار و 515) مدرسه دوره
ابتدايي، 30 درصد ( چهار هزار و 380) دوره راهنمايي، 5/23 درصد (سه هزار و
420) دوره متوسطه و 8/1درصد (266) مورد بدون پاسخ به اين سوال، پرسشنامه را
تكميل كردند كه از اين تعداد مدارس 8/42 درصد پسرانه، 9/48 درصد دخترانه و
3/8 درصد مختلط بودند. در اين بررسي 9/56 درصد مدارس داراي بوفه و 8/41
درصد فاقد بوفه و 3/1 درصد به سؤال مورد نظر را پاسخ ندادند.
نتايج اين تحقيق نشان داد: وضعيت بوفهها در مقطع متوسطه مناسبتر از
راهنمايي و راهنمايي بهتر از ابتدايي است.
نظارت انجمن اوليا و مربيان هم در مقطع متوسطه بيشتر از دو مقطع ديگر بوده
است اگر چه نظارت كارشناسان دانشگاه علوم پزشكي در هر سه مقطع درصد پاييني
دارد، اما در مقطع متوسطه اين نظارت درصد بيشتري را نشان ميدهد، به نظر
ميرسد با آگاهي از وضعيت بوفهها در مدارس كشور، سياستگذاران ميتوانند
دقيقتر و مؤثرتر در جهت رفع كاستيها و بر طرف نمودن مشكلات برنامهريزي
نموده و كيفيت و كميتهاي شايسته مدارس كشور را در اين زمينه تامين و تضمين
كنند.
براساس پژوهشها، مصرف كم شير و فرآوردههاي آن و انتخاب خوراكيها و ميان
وعدهها با ارزش غذايي پايين در مدارس ايران شايع ميباشد، از طرف ديگر
مصرف مواد غذايي غير بهداشتي در نوجوانان ميتواند به مسموميتهاي غذايي از
جمله حصبه و بيماريهاي اسهالي منجر شود.
علاوه بر اين غذاهاي سالم و بهداشتي نيز ممكن است در شرايط بد نگهداري شده
و تاريخ مصرف آن نيز معتبر نباشد كه خوردن آن نوجوانان را دچار مخاطره
ميكند.
مسوولان تغذيه و بهداشت مدارس در سراسر كشور با مشكل تهيه و توزيع مواد
غذايي مناسب، بهداشتي و مغذي براي ارائه به دانش آموزان به عنوان ميان وعده
روبرو هستند، اين معضل هنگامي بهتر نمايان ميشود كه به جمعيت حدود 16
ميليون دانش آموز، ناهمگوني بوفهها، حضور درصدي از دانش آموزان در مدرسه
بدون صرف صبحانه يا پيمودن مسافت زيادي از خانه تا مدرسه در برخي از مناطق
و بالاخره تنوع محصولات آماده مصرف در سطح جامعه توجه كنيم.
به زعم پژوهشگران، وجود بوفه نه تنها لازم بلكه ضروري است و در تمام مدارس
دنيا اين مكان وجود دارد. ضرورت آن بيشتر در مدارس ابتدايي و راهنمايي به
چشم ميخورد چون اكثر كودكان با صبحانه ناكافي راهي كلاسهاي درس ميشوند،
بنابراين ذخاير قنديشان كاهش مييابد و مغز كارايي خود را از دست ميدهد و
در يادگيري مفاهيم درسي، به خصوص دروسي مثل رياضي دچار اشكال ميشوند.
اين موضوع يعني خوردن صبحانه بسيار حائز اهميت است و بايد در خانوادهها
نهادينه شود.
به گزارش ايسنا، محققان اين طرح پيشنهاد كردهاند بعضي خوراكيها به جاي
بسياري از خوراكيهايي كه الان در بوفه مدارس به فروش ميرسد جايگزين شوند
مثلا بهتر است در روزهاي گرم به جاي فروش نوشابه و يخمك و بستني از دوغ خنك
و به جاي خوراكيهايي مثل چيپس و پفك و انواع كيك و كلوچه از عدسي يا لوبيا
چيتي پخته استفاده كرد.
آنها در عين حال اذعان كردهاند كه همه اينها از سيستم عادات غذايي نشات
ميگيرد و فرهنگ غذايي حاكم بر خانواده و دانش تغذيهيي خانوادهها و اين
اصل كه تغذيه مناسب، تغذيهاي است كه جسم ، فكر و انديشه را گسترش دهد.
متاسفانه هر ساله در بخش كشاورزي مقادير زيادي از ميوه توليد شده، به دليل
عدم مصرف به موقع از بين ميرود كه علت عمده آن نبود امكانات و تكنولوژي
بهرهوري و استفاده بهينه از آنها است.
در حالي كه ميتوان با تبديل آنها به خشكبار و عرضه آن در بوفه مدارس،
جايگزين مناسبي براي مواد غذايي فاقد ارزش پيدا كرد.
يافتههاي اين بررسي همچنين حاكي از كمبود امكانات در اكثر بوفههاي مدارس
كشور ميباشد. آنچه كه توجه بسيار زيادي را از سوي مسوولان ميطلبد، توجه
به وضعيت نقاط دور افتاده و محروم كشور و ساماندهي بوفههاي مدارس اين
مناطق و پرهيز از تمركز امكانات و برنامهريزيها و صرف كردن تمامي
هزينهها در چند شهر بزرگ كشور است.
اگر ساماندهي بوفهها به گونهاي برنامهريزي شده و نظامند به انجام پذيرد
ميتوان از اين ظرفيت بوفهها در اجراي طرحهاي تغذيه رايگان و يا رساندن
مواد مغذي مشمول يارانههاي دولتي به جمعيت هدف دانش آموزي بهره جست.
|